Diyabet, vücudunuzunda pankreas adlı salgı bezinin yeterli miktarda insülin hormonu üretmemesi ya da ürettiği insulin hormonunun etkili bir şekilde kullanılamaması durumun da gelişen ve ömür boyu süren bir hastalıktır. Sonuç olarak kişi, yediği besinlerden kana geçen şekeri yani glukozu kullanamaz ve kan şekeri yükselir.
Hiperglisemi, diyabet öyküsü hiç olmadığı halde kullanılan ilaçlara ya da strese bağlı olarak glukoz homeostazı bozulan miyokart infarktüsü, travma, yanık, kardiyak cerrahi, inme (strok) ve sepsis hastalarında da sıklıkla görülebilmektedir.
Dünyada ve ülkemizde diyabetin tedavi ve izlenmesinde, hastaların kan glukoz düzeylerinin tıbbi laboratuvarlardaki ölçümleri yanı sıra, evde kullanılan glukometreler aracılığıyla izlenmesi de kritik role sahiptir. 1970’lerden bu yana, günlük yaşam içerisinde hastaların glukoz düzeylerini takip etmelerine olanak tanıyan bu cihazlar, kullanım kolaylıkları ve hızlı sonuç vermeleri nedeniyle hastanelerde de kullanıla gelmiştir. Hastanelerde özellikle kliniklerde, acil servislerde, yoğun bakım ve yenidoğan birimlerinde kullanılan hasta başı glukoz ölçüm cihazları, evde kullanılanlara benzer şekilde, hasta izlem ve bakımında glisemi kontrolünde büyük önem taşır.
Glukoz metrelerle glukoz ölçümünde karşılaşılan hatalar; hastanın içinde bulunduğu metabolik tablodan (hematokrit düzeyi, uygulanan girişimler, hastalığa bağlı bozukluklar veya ketoasidoz, travma gibi komplikasyonlar), kullanıcıdan (günü geçmiş cihaz kitleri, yanlış kalibrasyon, test striplerinin bulunduğu flakonun açılıp kapatılması sırasında oluşan kontaminasyon, yanlış kullanılan dezenfektanlar, test sonuç birimlerinin karıştırılması, eğitimi yeterli olmayan kullanıcı, yanlış kullanılan kalite kontrol materyalleri, hasta kimliğinde yanlışlık vb.) ya da çevresel koşullardan (sıcaklık, nem ve rakım, vb.) kaynaklanabilir. Glukoz metrelerde kullanılan teknolojiler de, ölçüm sonuçlarında farklılığa (kan alınan bölgeye göre ve ölçüm tekniğinde kullanılan enzimlere göre farklılıklar) neden olabilmektedir
Bu nedenle özellikle evde kullanılan hasta başı kan glukoz ölçüm cihazlarının ideal ve kaliteli bir hasta bakımına hizmet edecek şekilde etkin ve verimli çalışması için dikkat edilecek en önemli hususlar şunlardır:
-seçim aşamasında önemli olan parametreleri (değişik kan örneklerinin kullanılıp kullanılamadığı, keton cismi ölçüp ölçmedikleri, vb.)
-ölçümde faktörleri (kullanılan yöntem, vb)
-günü geçmiş cihaz kitleri
-test striplerinin bulunduğu flakonun açılıp kapatılması
-çevresel koşullardan (sıcaklık, nem ve rakım)
-test striplerinin bulunduğu flakonun açılıp kapatılması sırasında oluşan kontaminasyon
Derleyen: Uzm. Dr. Utku SERKANT